Kuran Kadına Mirasta Eşitsiz Mi Davrandı?

Bakara 180: Birinize ölüm geldiği vakit, bir hayır (bir mal) bırakacaksa, babası, anası ve en yakın akrabası için meşru bir surette vasiyet etmek, Allah'tan korkan kimseler üzerine yerine getirilmesi vacib bir hak olarak size farz kılındı.

Nisa 11: Allah size çocuklarınız hakkında öğütte bulunuyor. Erkek, kadının iki katı pay alır. Mirasçılar sadece kadın olup iki kişiden fazla iseler terekenin üçte ikisi onlarındır. Çocuk sadece bir kadınsa terekenin yarısı onundur. Ölen kişi ardında çocuk bırakmışsa, ana ve babasının her birisine altıda bir düşer. Çocuğu yok da kendisine sadece ana ve babası varis oluyorsa bu durumda annesine üçte bir pay düşer. Kardeşi varsa bu durumda annesine altıda bir düşer. Tüm bu paylaşma oranları, ölenin yaptığı vasiyetten ve borçların ödenmesinden sonra gelir. Analarınız, babalarınız ve çocuklarınızdan hangisinin size daha yararlı olduğunu bilemezsiniz. Bu Allah'ın yasasıdır. Allah Bilendir, Bilgedir.

Nisa 12: Eğer hanımlarınızın çocukları yoksa, bıraktıkları mirasın yarısı sizindir. Şâyet bir çocukları varsa o zaman mirasın dörtte biri sizindir. Bu paylar, ölenin vasiyeti yerine getirildikten ve varsa, borcu ödendikten sonra verilir. Eğer siz çocuk bırakmadan ölürseniz, geriye bıraktığınız mirasın dörtte biri hanımlarınızındır. Şâyet çocuklarınız varsa o zaman bıraktığınız mirasın sekizde biri hanımlarınızındır. Bu paylar, yaptığınız vasiyetler yerine getirilip ve varsa borcunuz ödendikten sonra verilir. Eğer ölen bir erkek veya kadının çocuğu ve babası bulunmadığı halde kelâle olarak (yan koldan) mirasına konuluyor ve kendisinin bir erkek veya kızkardeşi bulunuyorsa, bunlardan herbirinin miras payı terekenin altıda biridir. Eğer mevcut olan kardeşler bundan daha çok iseler, bu takdirde kardeşler mirasın üçte birini zarara uğratılmaksızın aralarında eşit olarak taksim ederler. Bu paylar ölenin vasiyeti yerine getirilip ve varsa borcu ödendikten sonra verilir. Bunlar, Allah tarafından bir emirdir. Allah her şeyi bilen ve yarattıklarına çok yumuşak davranandır.

*Kuran'a göre vefat eden kişinin vasiyeti yerine getirildikten ve borçları ödendikten sonra  geriye kalan mal varlığı Nisa, 11-12 ayetlerine göre pay edilir.

 (Yani isteyen tüm mal varlığını kızına da bırakabilir. Bu kişinin kendi tasarrufundadır.)

·    Kadın ve erkek mirasını incelerken, Kuran’ın tüm sistemi içinde para akışını ve maddi ilişkileri anlarsak mirastaki paylaşmayı daha iyi anlarız.

·   Kuran’a göre erkek, evlenirken kadına mehir verir. (Mehir kadına verilir, kadının ailesine değil) Kuran, mehirin miktarını belirtmediği için örneğin maddi ihtiyaç halinde olan, evini yurdunu terk edip evlenecek olan kadın mehir olarak ev, araba v.b. isteyebilir. Koca adayıyla bu mehirde anlaşılırsa evlilik olur. Yok kadın böyle bir mehir talebinde bulunmasa mehir bir yüzük, bir hediye v.b. de olabilir. Kuran mehirin uygun bir tarzda verilmesini ister, miktarını belirlemeyerek, birçok konuda oluşturduğu esnek ortamı burada da oluşturur.

·    Ayrıca Kuran’a göre erkek, kadının ve çocukların geçimini üstlenir. Eğer boşanma olursa; çocukların masrafları, anne çocuğu emziriyorsa annenin de masrafları, Kuran’a  göre erkeğin yükümlülüğündedir.

· Yani Kuran’a göre erkek hem mehirle hem de karısının ve çocuklarının masraflarını karşılamakla kadına yüklenmeyen bu harcamalardan sorumlu tutulur. Dul kalan kadınların ise aldıkları mehir ve diğer varlıkları geçinmelerine yeterli değilse, ihtiyaçları varsa uygun tarzda geçindirilmeleri, tüm Müslümanların vazifesidir. (Bakara, 241)

·   Görüldüğü gibi erkeğin parası ve maddi varlığı sürekli bölünür ve üzerinde birçok sorumluluk vardır.

·     Buna karşı Allah, erkek çocuğa, kız çocuğunun iki katı miras önerir. (Nisa, 11) Miras ile ilgili teferruatlar Nisa, 11-12 ve 176. ayetlerde okunabilir. Mirasçı olan anne, baba ise mirastan ikisi de altı bir olarak eşit hisse alırlar. Görüldüğü gibi Allah erkeğin malını böleceği, iş kurmak için sermaye gerekeceği yaşlarda erkeğe kız kardeşinin iki katı miras önermektedir. Fakat çocuğu ölen anne ve babalarda böyle endişelerin olması muhtemel değilken, önerilen miras her birine, hem babaya hem de anneye altıda birdir.

·   Kimi insanların ‘’şu anda devir böyle, artık kadınlar da çalışıyor’’ veya ‘’oğlumun hanımı da kendi de zengin, kızımın kocası da kendisi de fakir’’ gibi farklı özel şartların ifade eden durumları oluşabilir. Daha evvel de dediğimiz gibi Kuran’da esas olan vasiyettir; tüm bu miras dağıtımları, vasiyet ve borçlardan geri kalan içindir.

     

___

 Kaynak: Kuran Araştırma Grubu, Uydurulan Din ve Kurandaki Din, İstanbul Yayınevi, 2011, s.239

·   Bu konuda sorun; kelime sıkıntısı çekmeyen, (Lokman, 27) en iyi yasa koyucu olan, (Maide, 50) unutkan olmayan, (Meryem, 64) Kuran'ı detaylı bir şekilde indiren (Hud,1) Allah'ın yasası (Kuran) varken; (haşa) bunu yeterli bulmayıp, mirasın nasıl dağıtılacağını anlatan ayetlerin (Nisa, 11-12) vasiyetle ilgili ayeti (Bakara, 180) iptal ettiğini düşünen ve “Varise vasiyet yoktur.”[Ebu Davut Vesaye 6] hadisi ile de Kuran’ın açık hükmünü iptal etmeye çalışan zihniyette, Kuran’a ön yargılı yaklaşımlarda ve Kuran’ı bütün olarak kavramaya çalışmamaktadır. Yoksa Kuran, her konunun en mükemmel şekilde çözümünü sunmaktadır.